Hücre Canlılarda bulunan ve canlılık özelliğini taşıyan en küçük işlevsel birime hücre adı verilir. Bütün canlı organizmalarda bulunan bu yapı taşları, şekil ve sayı bakımından farklılık gösterebilir. İngilizce 'cell' kelimesinden türetilen hücre kelimesi, Latince'deki 'cellula' kelimesinden gelmektedir ve Türkçe karşılığı 'küçük odacık' anlamındadır. Hücrenin Tarihçesi Hücre kavramı ilk olarak 1665 yılında Robert Hooke tarafından yapılan bir mantar şişesi deneyi sonrasında ortaya atılmıştır. Hooke, mantar dokusunu mikroskop altında gözlemlerken birbirine bitişik küçük odacıklar fark etmiş ve bu yapılara hücre adını vermiştir. 1674 yılında Antonie van Leeuwenhoek, suyun içinde hareket eden küçük hücreleri gözlemlemiştir. Leeuwenhoek, ayrıca ilk defa kan hücrelerini gözlemleyen bilim insanı olarak da tarihe geçmiştir. 1831 yılında Robert Brown, bir bitki hücresini gözlemlemiş ve bitkinin içinde bulunan dairesel yapıya çekirdek adını vermiştir. Ancak teknolojik yetersizlik nedeniyle çekirdeğin yapısı hakkında detaylı bilgi edinememiştir. 19. yüzyılın sonlarına doğru Matthias Schleiden ve Theodor Schwann, bütün canlılarda hücrelerin bulunduğu hipotezini ortaya atmışlardır. Daha sonra Rudolf Virchow'un katkılarıyla hücre teorisi günümüzdeki halini almıştır. Hücrenin Yapısı Canlı türlerinin temelini hücreler oluşturur. Hücreler, organizmalara göre şekil ve sayı bakımından farklılık gösterir. Örneğin, sinir hücreleri en uzun hücrelerdir ve boyları yaklaşık 1 metre kadardır. Hücreler, özel durumlar dışında çıplak gözle görülemezler; mikroskop yardımıyla incelenirler. Ancak devekuşu yumurtası ve tavuk yumurtası gibi bazı tek hücreli yapılar çıplak gözle de görülebilir. Hücreler, yapısal özelliklerine göre prokaryot ve ökaryot olmak üzere ikiye ayrılırlar.
1. Hücre Zarı Hücreyi çepeçevre sararak dış ortamdan ayıran, seçici geçirgen yapıya hücre zarı denir. Hücreye şeklini veren bu zar, temel olarak hücreyi dış etkenlerden koruma görevini üstlenir. Lipid ve proteinlerden oluşan hücre zarı, esnek ve içi sıvı dolu bir yapıdır. Hücre zarının görevleri şunlardır:
2. Sitoplazma ve Organeller Çekirdek ile hücre zarı arasında bulunan, ne sıvı ne katı halde olan eriyiktir. İçerisinde madde iletiminden salgı üretimine kadar birçok görevi üstlenen organeller bulunur. Bu organeller şunlardır:
3. Çekirdek Hücrenin beyni olarak kabul edilen çekirdeğin birçok görevi vardır. Büyüme, onarma, dağıtım ve gelişme olayları çekirdekte gerçekleşir. Çekirdek, genetik bilgileri barındıran kromozomlardan oluşur. Tüm hayati faaliyetlerin gerçekleştirilmesini sağlayarak hücreyi ayakta tutar. Bazı hücrelerde birden fazla çekirdek bulunurken, bazı hücrelerde çekirdek hiç yoktur. Günümüzde gelişen teknoloji ile hücreler tekrar tekrar gözlemlenmekte ve hücrenin yapısı ile ilgili bilgiler sürekli tazelenmektedir. |