Tek Hücreli Canlılar
Prokaryot olarak da adlandırılan tek hücreli canlılar, oluşum aşaması 3-4 milyar yıl öncesine dayanan en eski yaşam formlarındandır. İlk canlılar olarak kabul edilen bu organizmaların evrim süreci oldukça yavaştır. Yaklaşık 3 milyar yıl boyunca, Kambriyen Dönemi öncesinde, bütün canlılar mikroskobik boyutlardaydı. Daha sonra, Trias Dönemi'nden bu yana mikroskobik canlıların değişim gösterdiğini kanıtlayan bulgular arasında, yaklaşık 220 milyon yıllık bir kehribarın içinde alg, mantar ve bakterilere rastlanmıştır.
Tek hücreli canlılar, boşaltım ve beslenme gibi hayati fonksiyonlarını tek hücre sayesinde gerçekleştirirler. Büyük çoğunluğu sulu ve nemli ortamlarda yaşamakta olup, bu canlılara örnek olarak amip, terliksi hayvan, kamçılı hayvan, yeşil su yosunu, bakteriler, mavi-yeşil algler ve mantarlar verilebilir.
Amip - Belirli bir vücut biçimleri bulunmamaktadır.
- Yalancı ayakları (pseudopod) ile hareket edebilir ve beslenirler.
- Eşeysiz olarak bölünerek çoğalırlar.
Öglena - Kloroplastları sayesinde fotosentez yapabilirler.
- Gözlerinde ışığa duyarlı lekeler bulunur.
- Kamçıları sayesinde yüzerek hareket ederler.
- Eşeysiz olarak bölünme yoluyla çoğalırlar.
- Hem bitki hem de hayvan özellikleri taşırlar.
Paramesyum (Terliksi Hayvan) - Üzerinde bulunan titrek tüyler (siller) sayesinde hareket ederler.
- Besinlerini ağız yoluyla alırlar.
- Eşeysiz olarak bölünerek çoğalırlar.
- Vücutlarında boşaltımı sağlayan kontraktil kofulları bulunur.
- Paramesyumlar, tek hücreliler arasında en gelişmiş olanlardandır.
Bakteriler - Bu canlı türlerinin bazıları zararlı, bazıları yararlı olabilir.
- Solunum yapılarına, şekillerine ve beslenmelerine göre birçok farklı çeşidi bulunur.
- Hava ve su tanecikleri yoluyla bir yerden başka bir yere kolayca taşınabilirler.
- Vücutta bulunan bakteri sayısı, insan hücre sayısından on kat daha fazladır.
- Nemli ve sıcak ortamlarda yaşarlar. Organik atıkların bulunduğu yerlerde yoğun olarak bulunurlar.
Sporlular - Sporluların tümü parazit olarak bilinir.
- Yaşamlarının büyük bölümünü hareketsiz geçirirler. Hareketlerini kasılıp gevşeme yoluyla sağlarlar; hareket organları bulunmaz.
- Çoğunlukla hastalık yapıcıdırlar. Örneğin, sıtma hastalığını yapan Plasmodium türleri bu gruba dahildir.
Tek hücreli canlılar, doğadaki ekosistemlerin ve biyolojik çeşitliliğin önemli bir parçasını oluştururlar. Bu canlılar, evrimsel süreçler ve biyolojik araştırmalar için büyük önem taşımaktadır. |
