Hücre Organelleri Görevleri

Endoplazmik retikulum, hücrenin zarından çekirdeğin zarına kadar uzanan zarlı bir şekildeki kanallar sisteminden oluşur. Yapısında bulunan kanalcıkların sayısı sabit değildir. Hücrenin ihtiyacına göre bu kanal sayıları artar ya da azalır. Memeli alyuvarlar Hariç bütün çekirdekli hücrelerde bulunur. En önemli görevi besin maddelerinin taşınması artık maddelerin atılması ve bazı besin maddelerinin depolanmasından sorumludur. Hücrenin ana iskeleti konumundadır. Kanallar arasında endoplazmik retikulum sıvısı bulundurur ve bu sıvı sayesinde metabolizmadaki ürünleri sitoplazmaya taşır. Granüllü ve granülsüz olmak üzere kendi içerisinde ikiye ayrılır. Granüllü endoplazmik retikulumun zarları üzerinde ribozomlar vardır. Zarlar üzerindeki ribozomlarda sentezlenen proteinler içeriye geçer ve bu haldeyken bu proteinler görev yapacak durumda değillerdir bu nedenle içeride bazı yapısal değişikliklere uğratılır ve buradan golgi cisimciğine taşınır ve görevlerine ayrılır. Granülsüz endoplazmik retikulum da ise ribozomlar yoktur. Yağ ve karbonhidrat sentezi yapan hücrelerde çok bulunur.

Golgi cisimciği, endoplazmik retikulumun kopan parçaların oluşturduğu bir organeldir. Etrafı zarla çevrili üst üste dizilmiş disk şeklinde yassı keselerden oluşur. Memeli alyuvarlarda bulunmaz. Salgı maddelerinin paketlenmesinde ve salgı yapılmasında görevlidir. Bitki hücrelerinde selülözlü maddeleri ve yeni çeperi oluşturur. Karbonhidrat sentezlenir burada ve protein ile yağlara bağlanarak glikoprotein ve glikolipit oluşumu sağlanır. Hücrelerde sindirim olaylarında rol oynar salgı yapan hücrelerde daha fazla miktarda bulunur.

Lizozomlar, Golgi cisimciği tarafından oluşan bir organeldir. Tek katlı bir zarla çevrilidir. İçerisinde sindirimde görevli olan enzimler bulunur. Bu enzimler protein yağ ve karbonhidrat sindirimine yardımcıdır. Lizozomlar hücre içerisindeki zararlı olabilecek maddeleri sindirir ve hücreyi korur. Dışarıdan alınan maddeleri parçalayarak hücrede kullanılabilecek hale getirir.

Ribozomlar, yapısında yüzde kırk oranında protein ve yüzde altmış oranında rRNA bulunduran küçük yapıya sahip zarsız bir organeldir. Granüllü endoplazmik retikulum üzerinde, kloroplastta, mitokondri de ve sitoplazma sıvısında bulunur. Bütün canlı hücrelerinde kendine özgü protein yapısı olduğundan her hücrede ribozom bulunur. Büyük ve küçük olarak alt birimlere ayrılır. Protein sentezlenmesi sırasında yan yana gelerek zincir şeklindeki polizomları oluşturur.

Mitokondri, memeli alyuvarlar, bakteri ve arkeler dışında tüm bitki hayvan mantar hücrelerinde hücreye gerekli olan enerjiyi üretmek için bulunur. Çift zarlara sahiptir. Dış kısımda bulunan zar düz ve esnektir gerekli olduğunda şişer iç zar ise kıvrımlıdır. Oksijen solunumunu yapar ve hücre için gerekli olan atp enerjisini sağlar. Kendisine ait DNA ve rnası ve ribozomları bulunur. Bu sayede kendi kendine bölünebilir ve kendisi için protein sentezleyebilir.

Sentrozom hem insan hem de hayvan hücrelerinde bulunan zarsız bir organeldir. Birbirine dik şekilde olan iki sentroilden oluşur. Hücre bölünmesi esnasında kendini eşleyerek Zıt kutuplara çekilir kromozomların kutuplara çekilmesini sağlayan iğ ipliklerinin tutunma yeridir.

Plastitler, bitki ve alplerden bulunan organellerdir. Üç çeşitten oluşur üçü de çift katlı zarla örtülüdür. DNA ve ribozom içeren yapılara sahiptirler. Lökoplastlar, renksiz olan plastitlerdendir. Genelde Kök gövde hücrelerinde ve tohumda yoğun bir şekilde bulunurlar. Uzun süre ışık altında kalması ile kloroplastta dönüşür. Nişasta depolanmasına yardımcı olurlar. Kromoplastlar, bitkilerde değişik meyve ve çiçeklerin oluşmasını sağlayan plastitlerdendir içerisinde kırmızı sarı ve turuncu rengi oluşturur. Kloroplast, fotosentez ile besin üretimi yapılan organeldir. Kendine ait DNA rna ve ribozom bulundurur çekirdeğin kontrolünde bölünebilir. Çift katlı zar sistemine sahiptir.

Koful, endoplazmik retikulum golgi cisimciği hücre zarı ve çekirdekten oluşan bir organeldir. Tek katlı bir zara sahiptir. Tek hücrelilerde besin sindirimine atıkların atılmasını sağlarlar. Hayvansal hücrelerde küçüktür bitkisel hücrelerde ise yaşlandıkça büyürler. Bazı maddelerin depolanmasını sağlar.