Hücre ve Yapısı Hücre, biyolojinin temel yapı taşıdır ve organizmaların en küçük birimidir. Her organizmanın kendine özgü hücre yapısı vardır. Hücreler, genellikle hücre zarı, çekirdek ve sitoplazmadan oluşur. Hücreler, temel olarak iki ana gruba ayrılır: prokaryot hücreler ve ökaryot hücreler. Hücre Çeşitleri Ökaryot Hücreler: Ökaryot hücreler, zarla çevrili çekirdeğe ve organellere sahiptir. Bu hücreler, bitkiler, hayvanlar, mantarlar ve protistler gibi çeşitli organizmalarda bulunur. Ökaryot hücreler, karmaşık yapıları ve çeşitli işlevleri ile dikkat çekerler. Prokaryot Hücreler: Prokaryot hücreler, zarla çevrili bir çekirdek ve organellere sahip değildir. Bunun yerine, genetik materyal doğrudan sitoplazmada bulunur. Prokaryot hücrelere örnek olarak bakteriler ve mavi-yeşil algler verilebilir. Bu hücreler, daha basit bir yapıya sahiptir. Hücre Zarının Yapısı ve İşlevi Hücre zarı, hücreyi dış ortamdan ayıran ve hücre içi maddelerin düzenlenmesini sağlayan esnek, yarı geçirgen bir yapıdır. Hücre zarının işlevleri şunlardır:
Hücre zarından geçebilen maddeler genellikle yağda eriyen vitaminler, küçük ve nötr moleküllerdir. Hücre Çekirdeği Hücre çekirdeği, hücrenin yönetici merkezidir. Çekirdek, kalıtsal bilgilerin bulunduğu DNA'yı içerir ve hücrenin bölünmesini sağlar. Çekirdek çıkarıldığında hücre yaşamını sürdüremez. Çekirdeğin temel işlevleri şunlardır:
Sitoplazma Çekirdek ve hücre zarı arasında bulunan, yumurta akına benzer saydam bir sıvıdır. Hücrenin yaşamsal faaliyetleri burada gerçekleşir. Sitoplazma, büyük oranda sudan oluşur ve içinde vitaminler, madensel tuzlar, hormonlar, organeller, inorganik ve organik maddeler bulunur. Organeller ve İşlevleri Koful: Kese şeklindeki organellerdir ve su ile besin maddelerini depolar. Yaşlı hücrelerde büyük ve az sayıda bulunur. Mitokondri: Oksijenli solunum yapan ve enerji üreten organeldir. Çift katlı zar yapısına sahiptir. Sinir, kas ve karaciğer hücrelerinde bol miktarda bulunur. Kloroplast: Bitkilere yeşil rengini veren organeldir. İçindeki klorofil sayesinde fotosentez yapar ve bitki için gerekli besin ile oksijen üretir. Sentrozom: Hayvan hücrelerinde bulunan ve hücre bölünmesinde görev alan organeldir. Bitki hücrelerinde bulunmaz. Hücre Çeperi (Hücre Duvarı) Bitki hücrelerinde, hücre zarının dışında bulunur ve selülozdan oluşur. Hücre çeperi cansızdır, esnek değildir ve tam geçirgen özelliktedir. Hücreyi korur ve destekler. |