Hücre, canlı organizmaların yapısal ve fonksiyonel en küçük birimidir. Hücre hakkında edinilen bilgiler, ışık mikroskobunun icadıyla elde edilmiştir. Hücreler morfolojik ve metabolik açıdan farklılık gösterirler. Genellikle 1-30 mikrometre (µm) arasında değişen boyutlara sahiptirler. Metabolizmalarında difüzyon önemli bir rol oynar, bu yüzden hücreler küçük olmalıdır. Difüzyon, moleküllerin termal hareketle rastgele hareket etmesini ifade eder. Hücreler genellikle aktivitelerini difüzyon yoluyla düzenler. Hücrelerin Fonksiyonel Özellikleri
Hücrelerin Birbirinden Farklı Özellikleri Hücreler arasında birçok benzerlik bulunmasına rağmen, belirgin derecede farklılıklar da vardır. Bu farklılıklar sayesinde hücreler sınıflandırılabilir. Hücreler için en yaygın sınıflandırma şunlardır:
Bu iki hücre grubu arasındaki temel fark, prokaryotların bir çekirdeğe ve membrana bağlı organellere sahip olmamasıdır. Her iki hücre grubunda da DNA, ribozom ve hücre zarı bulunur. Hücre Organellerinin Yapısı ve Fonksiyonları Işık mikroskobuyla incelenen hücreler, çekirdek ve sitoplazma olmak üzere iki bölümden oluşur. Elektron mikroskobuyla inceleme yapıldığında, hücrede bazı alt birimlerin, yani organellerin olduğu görülebilir. Hücredeki yapılar şunlardır:
Hücre Zarı Hücre zarı, yaşam için oldukça önemlidir. Hücre, kendini dış ortamdan korumalıdır. İçerisindeki DNA, RNA ve diğer yaşamsal moleküller dağılmaktan korunmalı, zararlı moleküller uzaklaştırılmalıdır. Bu şekilde korunma sağlanırken, hücrenin dış ortamla iletişim kurması da gerekir. Hücre zarı, içte ve dışta uzantılardan meydana gelir. Dışarı doğru uzanan uzantılar mikrovillus adını alır. İçeri doğru uzanan uzantılar ise dışarısı ile iç kısmın iletişimini sağlar. Bu sistem endoplazmik retikulum olarak tanımlanır. Endoplazmik Retikulum Endoplazmik retikulum, protein, lipid ve kompleks karbonhidratların sentezlendiği yerdir. Hücredeki toplam membranların çoğunluğu buradadır. İki tip endoplazmik retikulum bulunur:
Peroksizom Peroksizom, spesifik proteinler ve oksidasyon enzimlerinin bulunduğu yerdir. Ribozom Ribozom, hücredeki proteinlerin sentezlendiği yerdir. Protein sentezi için gerekli bilgi DNA'da bulunur ve RNA'ya transfer edilerek burada protein sentezlenir. Hücrede protein sentezi önemli olduğundan, hücre içinde binlerce ribozom bulunur. Ribozomlar sitoplazmada serbest halde olabildiği gibi, endoplazmik retikuluma bağlı olarak da bulunabilir. Mitokondri Mitokondri, hücrede ana enerji üretim yeridir. İç ve dış olmak üzere iki membranı bulunur. Kendine ait DNA ve ribozomları vardır. Çekirdek Çekirdek, hücrede DNA'da bulunan bilginin RNA'ya aktarıldığı kısımdır. Çift kat membranla sarılıdır. Çekirdekte büyük porlar bulunur. İçini dolduran temel maddeler DNA ve protein molekülleridir. Çekirdek, hücrenin kontrol merkezi olarak görev yapar ve hücredeki kimyasal mekanizmalar ile hücre özelliklerinin yeni nesillere aktarılmasını sağlar. |
Sinan
12 Temmuz 2024 CumaHücreler morfolojik ve metabolik açıdan nasıl bu kadar farklılık gösterebiliyor? Prokaryotlar ve ökaryotlar arasındaki temel farklar nelerdir? Ayrıca, endoplazmik retikulumun görevleri ve granüllü ile düz endoplazmik retikulumun farkları nelerdir?
Cevap yazAdmin
12 Temmuz 2024 CumaSinan, hücrelerin morfolojik ve metabolik açıdan farklılık göstermesi, hücrelerin farklı işlevlere sahip olması ve çeşitli organellerin varlığı ile ilgilidir. Prokaryotlar ve ökaryotlar arasındaki temel farklar, prokaryotların çekirdeğe sahip olmaması ve genetik materyalin sitoplazmada serbest bulunması, ökaryotların ise çekirdek zarı ile çevrili bir çekirdeğe sahip olmasıdır. Ayrıca, prokaryotların basit yapılı, ökaryotların ise daha karmaşık yapılı ve çeşitli organeller içeren hücreler olması bir diğer farktır.
Endoplazmik retikuluma gelince, bu organel protein ve lipid sentezinde rol oynar. Granüllü endoplazmik retikulum (GER) ribozom taşır ve protein sentezi yapar. Düz endoplazmik retikulum (DER) ise ribozom taşımaz ve lipid sentezi ile detoksifikasyon işlemlerinde görev alır. GER ve DER'in bu farklı görevleri, hücrelerin farklı işlevleri yerine getirmesine olanak sağlar.