Skuamöz Hücre Nedir? Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

Skuamöz hücreler, yassı yapıda olup genellikle örtücü doku işlevi gören hücrelerdir. Epidermiste, yani cildin en üst tabakasında bulunurlar. Ayrıca ağız boşluğu, deri, rahim ağzı ve vajina gibi bölgeleri örten skuamöz hücreler, bozulmaya başladıklarında epitel yapı etraftaki doku ve organları istila edebilir ve lenf düğümleriyle daha uzak noktalara yayılabilir. Özellikle cilt, akciğer, dudak, ağız, mesane ve serviks kanserleri, skuamöz hücrelerin atipik hale gelmesi yani bozulması ile meydana gelir.

Skuamöz hücre bozulmaları, yavaş yavaş büyüyerek bazen ülserleşen küçük, ağrısız bir yumru ya da deri lekesi olarak ortaya çıkar. Genellikle baş bölgesinde, dudaklar, ağız ve kulak çevresinde görülür. Baş ve boyun bölgesindeki skuamöz hücreli atipik epitel doku bozukluğu, dünya kanser istatistiklerinde altıncı sırada yer alır. Erkeklerdeki kanserlerin yaklaşık %4'ü, kadınlarda görülen kanserlerin ise %2'sini skuamöz hücrelerdeki atipik bozulmalar oluşturur. Diğer organlarda gösterdiği hastalık belirtileri baş ve boyun bölgesindekine benzer özellikler taşır.

Skuamöz hücre bozulmaları genellikle güneşe maruz kalan, ciltte yanıkların oluştuğu, uzun süreli iyileşmeyen yaraların bulunduğu bölgelerde ve röntgen ışınlarına, arsenik ya da petrol türevi kimyasallara maruz kalan bölümlerde ortaya çıkar. Önemsenmediğinde kansere dönüşebilir. Ayrıca deri enfeksiyonları ve bağışıklık sisteminin uzun süre baskılandığı durumlarda görülme riski yüksektir.

Rahim ağzı yaralarında, rahim ağzının dış yüzeyini oluşturan skuamöz hücreler ya kısmen ya da tamamen yokturlar. Normalde olması gereken skuamöz epitelin yerini, rahim ağzı kanalından gelen hücreler almaya başladığında rahim ağzı yaraları oluşur. Gerçekte bir yara yoktur fakat skuamöz hücrelerin yerini alan rahim ağzı kanalı hücreleri daha kırmızı ve hassas olduğundan, muayene sırasında bu bölgede yara ya da iltihaplı doku varmış gibi görünür. Bu hücrelerin daha kırmızı görünmesi, skuamöz hücreler gibi çok katmanlı bir yapıya sahip olmamalarından kaynaklanır. Rahim ağzı yaralarında aslında bir yara yoktur, sadece yerinde olması gereken dokular yerinde değildir. Bu yüzden rahim ağzındaki doku erozyonu yara olarak tanımlanmıştır. Gerekli önlemler alınmazsa ve erken dönemde doku tedavisi yapılmazsa, kansere dönüşme olasılığı yüksektir; serviks kanserlerinin tamamı bu bölgeden başlar.

Ağız mukozasında oluşan kötü huylu tümörlerin %90'ı, skuamöz hücrelerin atipik epitel doku bozukluğundan kaynaklanır. Cinsiyet ayrımı açısından farklı sonuçlar elde edilse de, erkeklerde daha sık görülen ağız mukozası tümörleri 60 yaşlarında tepe noktasına ulaşır. Ağız mukozasında özellikle tütün kullanımıyla ortaya çıkan skuamöz hücrelerin epitel bozukluğu, daha çok yumuşak damak, ağız tabanı ve yanaklarda oluşur. Dil kenarındaki epitel doku bozuklukları, yani karsinomlar ise uzun süreli tahrişe dayalı mukozada meydana gelen bozulmalardır.