Adenom, vücuttaki bezlerden kaynaklanan ve genellikle iyi huylu olan tümörlerdir. Özellikle hipofiz bezi adenomları, bezin içinde yer alan çeşitli hücrelerden oluşur ve tipik olarak yavaş gelişirler. Hipofiz adenomları nispeten yaygındır ve erişkinlerde yaklaşık 1/1000 oranında görülür.

Hipofiz bezinden kaynaklanan kistlerin büyük kısmı iyi huylu olup adenom olarak adlandırılır. Hipofiz adenomlarının bazı özellikleri şunlardır:

Adenomlar büyüklüklerine göre ikiye ayrılır:

Hipofiz kistleri genellikle hormon üreten veya üretmeyen olarak sınıflandırılır. Hormon üreten kistler, çok miktarda aktif hormon üretirler ve hastalarda hormon dengesizliklerine yol açabilirler. Hormon üretmeyen kistler ise büyüklüklerine bağlı olarak çevre dokulara baskı yaparak çeşitli semptomlar oluşturabilirler. Büyük kistler hipofiz bezinin normal işlevini baskılayarak hipofiz yetersizliğine sebep olabilir.

Hormon salgılayan hipofiz adenomlarının en yaygın türleri ve etkileri şunlardır:

Adenom tedavisini belirleyen faktörler şunlardır:

Hormon salgılayan kistlerin tedavisi genellikle bir endokrinolog tarafından gerçekleştirilir. Prolaktinomlar çoğunlukla sadece medikal tedavi gerektirir. Medikal tedavi, akromegali ve Cushing hastalığında da önemli bir yer tutar. Cerrahi müdahale öncesi mevcutsa hipofiz yetmezliğinin tedavisi çok önemlidir. Yeterli olmayan kortizol ya da tiroit düzeyi hayati önemde olduğu için tedavi edilmelidir.

Adenomların çoğu burundan endoskopik ve mikro teknikle başarılı bir şekilde çıkarılabilir.

Stereotaktik radyoterapi, kistlere yüksek doz radyasyon vererek normal hipofiz bezi ve çevre beyin dokusunun minimum radyasyon almasını sağlar. Ancak, radyoterapinin temel sakıncalarından biri uzun vadede hipofiz yetmezliği riskidir. Bu durum tedaviden yıllar sonra ortaya çıkabilir ve eksik hormonların yerine konması gereklidir. Radyoterapi, cerrahi olarak tedavi edilemeyen ve ilaçla kontrol altına alınamayan kistler için kullanılır.