Hücre Organelleri Nelerdir?
19 Temmuz 2024

Hücre Organelleri Nelerdir?

Hücre Organelleri

Hücre organelleri, sitoplazmada bulunan ve hücrenin solunumunu, beslenmesini, boşaltımını ve yaşamsal faaliyetlerini gerçekleştiren yapısal birimlerdir. Hücre içerisinde farklı görevlerde birçok organel bulunmaktadır.

Endoplazmik Retikulum

Endoplazmik retikulum, hücre zarından çekirdeğin zarı boyunca uzanan zarlı kanallar sisteminden oluşur. Yapısındaki kanalcıkların sayısı sabit değildir; hücrenin ihtiyacına göre artabilir ya da azalabilir. Memeli alyuvarlar hariç, tüm çekirdekli hücrelerde bulunur. Besin maddelerinin taşınmasında, artık maddelerin atılmasında ve bazı besinlerin depolanmasında görev alır. Endoplazmik retikulum hücrenin iskeleti gibidir. İçerisinde bulunan kanallar arasında bir sıvı bulunur ve bu sıvı sayesinde metabolizmada bulunan ürünlerin sitoplazmaya geçişi kolaylaşır. Zarları üzerinde ribozom bulunuyorsa granüllü endoplazmik retikulum, ribozom bulundurmuyorsa granülsüz endoplazmik retikulum olarak adlandırılır. Granüllü endoplazmik retikulum zarları üzerinde bulunan ribozomlarda proteinler içeriye geçer. Bu proteinler ribozomda sentezlenen hali ile kullanılamaz; bu nedenle burada yapısal değişikliğe uğratılır ve görev yapacak hale getirilir. Burada işlenen proteinler Golgi cisimciğine bırakılır ve burada görevlerine göre gruplandırılırlar. Granülsüz endoplazmik retikulum ise yağ ve karbonhidrat sentezi yapan hücrelerde bulunur.

Golgi Cisimciği

Golgi cisimciği, endoplazmik retikulumdan kopan parçalardan meydana gelir. Etrafı zarla çevrili üst üste dizilmiş olan disk şeklinde yassı keselerden oluşur. Memeli alyuvarlarda bulunmaz. Salgı maddelerinin paketlenmesini ve salgı yapmasını sağlar. Bitki hücrelerinde selülozlu maddeleri ve yeni çeperleri oluşturur. Burada kompleks karbonhidratlar sentezlenir ve bunlar protein ve yağlara bağlanarak glikoprotein ve glikolipit oluşumunu sağlar. Aynı zamanda sindirim olaylarına yardımcı olur. Salgı yapan hücrelerde daha fazla bulunur.

Lizozom

Lizozom, Golgi cisimciği tarafından meydana gelen bir organeldir ve tek katlı bir zar ile çevrilmiştir. İçerisinde protein, yağ ve karbonhidratları sindirebilecek enzimler bulunur. Lizozomlar, hücre içerisinde bulunan zararlı maddeleri sindirir ve dışarıdan alınan büyük molekülleri parçalayarak kullanılır hale getirir.

Ribozom

Ribozom, zarsız bir organeldir ve yapısında %40 oranında protein ve %60 oranında rRNA bulundurur. Granüllü endoplazmik retikulum, çekirdek zarında, mitokondri ve kloroplastlarda ve sitoplazma sıvısında bulunur. Bütün canlı hücrelerinin kendine özgü proteini bulunduğu için her hücrede ribozom bulunur. Her hücre kendine özgü proteinlerini ribozomlarda sentezler.

Mitokondri

Mitokondri, memeli alyuvarları, bakteriler ve arkeler dışındaki tüm bitki, hayvan, mantar hücrelerinde ve diğer ökaryot hücrelerde gerekli enerjinin üretilmesini sağlayan organeldir. Çift zarlıdır; dış kısımdaki zar düz ve esnektir, gerektiğinde şişer ve büzülür. İç zarı ise kıvrımlıdır. Oksijenli solunum yaparak hücrenin enerji ihtiyacını karşılar. Kendine ait DNA, RNA ve ribozomları vardır. Çekirdek sayesinde bölünebilir ve kendine ait proteinleri sentezler.

Sentrozom

Sentrozom, insan ve hayvan hücrelerinde bulunan zarsız bir organeldir. Birbirine dik olan sentriollerden oluşur. Hücre bölünmesi sırasında kendisini eşler.

Plastitler

Plastitler, bitkilerde ve alglerde bulunan organellerdir. Üç çeşit plastit bulunur ve hepsi çift katlı zarla çevrilidir. DNA ve ribozom içeren yapıları vardır. Lökoplastlar, renksiz plastitlerdendir ve genelde kök, gövde ve tohumlarda yoğun olarak bulunur. Nişasta depolanmasını sağlar. Uzun süre ışıkta kalırsa kloroplasta dönüşür. Kromoplastlar, bitkilerde farklı meyve ve çiçeklerin oluşmasını sağlar ve bitkilere kırmızı, sarı ve turuncu renkler verir. Kloroplastlar ise fotosentez ile besin üretimi yapan organellerdir; kendine ait DNA, RNA ve ribozomları vardır. Çift katlı zar sistemine sahiptirler ve her iki zar da düz bir yapıya sahiptir.

Koful

Koful, endoplazmik retikulum, Golgi cisimciği, hücre zarı ve çekirdek zarından oluşur. Tek hücrelilerde besinlerin sindirimi ve atıkların atılmasına yardımcı olur. Hayvansal hücrelerde küçük, bitki hücrelerinde ise gençken küçük, yaşlandıkça büyük olur.

Sizden Gelen Sorular / Yorumlar

İlk soruyu siz sormak istermisiniz?

Soru Sor / Yorum Yap

şifre

Çok Okunanlar

Bitki Doku Kültürü

Bitki Doku Kültürü

DNA Görevleri Nelerdir?

DNA Görevleri Nelerdir?

Haber Bülteni

Popüler İçerik

Ölüm Hücresi Türleri ve Özellikleri

Ölüm Hücresi Türleri ve Özellikleri

Lenfomada Kök Hücre Nakli Nedir ve Nasıl Yapılır?

Lenfomada Kök Hücre Nakli Nedir ve Nasıl Yapılır?

Retina Kök Hücre Nedir ve Nasıl Yapılır?

Retina Kök Hücre Nedir ve Nasıl Yapılır?

Hücre Neden Bölünür?

Hücre Neden Bölünür?

Epitelyal Hücre Anormalliği Nelerdir?

Epitelyal Hücre Anormalliği Nelerdir?