DNA Görevleri
Deoksiribonükleik asit, kısaltmasıyla DNA, tüm canlı organizmaların ve bazı virüslerin yaşam ve biyolojik gelişim süreçlerinde kritik rol oynayan, genetik bilgileri taşıyan bir nükleik asittir. DNA'nın en önemli fonksiyonu, genetik bilgilerin uzun süreli saklanması ve yeni nesillere aktarılmasıdır. Bu molekül, hücrelerin bileşenlerinin yapımı için gerekli olan bilgiyi içerir ve bu bilgiyi protein ve RNA sentezi için kullanır.
DNA'nın Temel Görevleri
DNA molekülünün iki ana görevi bulunmaktadır:
- Metabolik olayların kontrol edilmesi
- Kalıtımın sağlanması ve özelliklerin yeni nesillere aktarılması
DNA, hücrelerde kullanılacak proteinlere ait bilgiyi taşıdığı için, hücrelerdeki protein sentezini kontrol eder. Hücre bölünmesi esnasında kendini eşleyerek ana hücrenin DNA'sının değişmeden bölünen hücrelere aktarılmasını sağlar.
- Kendini eşleyerek, üreme ve kalıtsal bilgilerin aktarımını sağlar,
- Protein sentezi için, genetik bilgiyi vererek hücreyi yönetir,
- Hücredeki hayatsal olayları kontrol eder,
- Yeni nesillere kalıtsal bilgiyi aktarır,
- Genlerin yapısını oluşturur,
- Yaşamın, enzim ve protein sentez bilgisini taşır,
- Metabolik olayların kontrol edilmesini sağlar,
- Çekirdekte bulunan kromozomları oluşturur,
- RNA'ların üretilmesini sağlar,
- Canlılar arasındaki farklılığı sağlar,
- Hücrede yapılacak protein çeşitliliğini belirler,
DNA Yapısı
DNA molekülü, sarmal şekilde kıvrılmış iki zincirden oluşmaktadır. Bu zincirler, nükleotit adı verilen daha küçük birimlerden meydana gelir ve bu nükleotitler arasında zayıf hidrojen bağları bulunur. İki zincirin karşılıklı bazları arasında hidrojen bağı oluşur ve yapısındaki şeker deoksiribozdur.
- DNA'nın yapısındaki adenin nükleotit, her zaman timin nükleotit ile karşılıklı, guanin nükleotit ise her zaman sitozin nükleotit ile karşılıklı olarak birbirine bağlıdır.
- Adenin ve timin arasında ikili zayıf hidrojen bağı kurulurken, guanin ve sitozin arasında üçlü zayıf hidrojen bağı kurulur.
- DNA'nın kuvvetli olması, hidrojen bağlarının fazla olmasından kaynaklanmaktadır. Bu nedenle eşit sayıda nükleotitlerden meydana gelen DNA'lardan guanin/adinin oranı yüksek olanlar daha sağlamdır.
- DNA molekülü iki zincirli olduğundan ve bu iki zincir birbirini tamamladığından, DNA molekülleri ile ilgili bazı eşitlikler kurulabilir. Buna göre, bir DNA molekülündeki adenin sayısı ile timin sayısı birbirine eşit, guanin sayısı ile sitozin sayısı da birbirine eşittir.
|